ภาษากลาง: อาทิตย์ (+ อุษา, อรุณ)

ดวงอาทิตย์ เป็นสัญลักษณ์ของวันใหม่ โดยที่ดวงอาทิตย์เอง ก็เป็นแหล่งพลังงานหลักให้แก่โลกมนุษย์ ไม่ว่าจะเป็นพลังลม พลังน้ำ พลังความร้้อน พลังงานจากอาหาร หากสืบต้นตอแล้ว ก็ล้วนมาจากดวงอาทิตย์แทบทั้งสิ้น จึงไม่น่าแปลกอะไร ที่วัฒนธรรมต่างๆ จะนับถือดวงอาทิตย์ และถือเอาเป็นสัญลักษณ์แห่งพลัง ความหวัง และโอกาส

สำหรับไทยเรา ก็รับเอาพระสุริยาทิตย์ของฮินดูเข้ามาทางวรรณคดี และใช้คำว่า "ดวงอาทิตย์" เรียกแทนคำว่า "ตะวัน"

คำว่า "อาทิตย์" โดยรากศัพท์แปลว่า "โอรสแห่งพระนางอทิติ" พระนางอทิติเป็นมเหสีของพระกัศยปซึ่งได้รับฉายาว่าเป็นเทพบิดร เพราะนอกจากจะเป็นบิดาของทั้งเทพเจ้าองค์สำคัญแล้ว ยังเป็นบิดาของครุฑ นาค แทตย์ ทานพ รากษส และปิศาจ อันเกิดจากชายาองค์ต่างๆ อีกด้วย ซึ่งเหล่าแทตย์ (โอรสนางทิติ) ทานพ (โอรสนางทนุ) และรากษส สามเหล่านี้ รวมเรียกว่า "อสูร" ซึ่งเป็นศัตรูของเหล่าเทพนั่นเอง

พระนางอทิติมีโอรสทั้งหมด ๘ องค์ บางตำราว่า ๗ หรือ ๑๒ บ้าง แตกต่างกันไป ทุกองค์เรียกว่า "อาทิตย์" ทั้งนั้น ตามคัมภีร์พราหมณ์ยุคไตรเพทนั้น พระอาทิตย์ทั้ง ๘ ได้แก่ วรุณาทิตย์ มิตราทิตย์ อริยมนาทิตย์ ภคาทิตย์ องศาทิตย์ อินทราทิตย์ ธาตราทิตย์ และ สุริยาทิตย์ ซึ่งองค์สุดท้ายนี่แหละ ที่เป็นผู้ขับรถข้ามขอบฟ้าทุกวัน เป็น "ดวงอาทิตย์" ที่ให้แสงสว่างแก่โลก

ตามตำนานเล่าว่า พระสุริยาทิตย์องค์นี้ พระมารดาไม่โปรด เพราะเกิดมาพิการ จึงไม่ยอมพาไปเฝ้าพระพรหมบนสวรรค์ พระสุริยาทิตย์จึงไม่ได้ขึ้นไปอยู่ในเทวโลก ต้องเที่ยวขับรถอยู่ระหว่างเทวโลกกับมนุษยโลก แม้ภายหลังเชษฐาทั้ง ๗ จะช่วยกันรักษาจนหายพิการแล้วก็ตาม พระองค์ก็ยังคงอยู่ในที่เดิม

รูปลักษณ์ของพระสุริยาทิตย์ นิยมกันว่ามีรูปกายสีแดง รัศมีสีแดงรุ่งโรจน์รอบกาย ร่างเล็ก แต่งามสง่า เสื้อทรงสีเหลืองอ่อน ประดับแก้วปัทมราช (ทับทิม) มี ๔ กร มักจะถือดอกบัวอยู่ ๒ กร พาหนะคือ รถล้อเดียว เทียมด้วยม้าสีขาว ๗ ตัว มีพระอรุณ (โอรสพระกัศยปกับนางวินตา และเป็นพี่ผู้พิการของพระยาครุฑ) เป็นนายสารถี วิมานชื่อ วิวัสวดี มีมเหสีชื่อ พระนางสัญญา (หรือสรัณยู หรือสันจิรา) ซึ่งเป็นธิดาของพระวิศวกรรม และทรงมีชายาอีกหลายนาง คือ สุวรรณา สวาดี มหาวีรยา รัชนี ประภา นิชุภา และฉายา

สำหรับขั้นตอนของอาทิตย์อุทัยยามเช้าตรู่นั้น จะเริ่มจากแสงสีขาวจางๆ ของ "พระอัศวิน" (โอรสแฝดของพระสุริยาทิตย์ ขณะแปลงเป็นม้าไปอยู่กับนางสัญญา ซึ่งทนแสงพระสุริยาทิตย์ไม่ไหว แอบแปลงเป็นม้าชื่อ อัศวินี หลบอยู่ในป่า) ผู้นำโภคาทรัพย์และสุขภาพที่แข็งแรงมาให้ ตามมาด้วยแสงสีชมพูระเรื่อของ "พระนางอุษาเทวี" (กนิษฐาของพระสุริยาทิตย์ บางตำราว่าเป็นชายาบ้าง เป็นธิดาบ้าง) ซึ่งจะยังความร่าเริงแจ่มใสมาสู่ทุกผู้คน ต่อจากนั้น ก็จะเป็นแสงอบอุ่นอ่อนๆ ซึ่งแสดงว่า "พระอรุณ" สารถีแห่งรถพระอาทิตย์ได้มาถึงแล้ว และภารกิจของวันใหม่ได้เริ่มต้นแล้ว

(/me เขียนแล้วอยากตื่นเช้า ไม่ได้ตื่นเช้ามาหลายปีแล้ว เชื่อสิว่าผมชอบอากาศยามเช้ามาก แต่ตั้งแต่นอนดึกมานาน ก็ไม่ค่อยได้ตื่นเช้าอีกเลย)

สำหรับวัฒนธรรมกรีก ก็มี โซล (Sol) เป็นเทพเจ้าแห่งดวงอาทิตย์ในวงศ์ไททัน (Titan) ก่อนจะเปลี่ยนเป็น ฟีบัส อะพอลโล (Phoebus Apollo) แห่งวงศ์โอลิมปัส (Olympus) หลังการโค่นบัลลังก์สวรรค์ของ ซูส (Zeus) คำว่า solar ในภาษาอังกฤษ จึงหมายถึง "อันเกี่ยวเนื่องกับ Sol"

ทางอียิปต์นั้น นับถือเทพเจ้า รา เป็นเทพแห่งดวงอาทิตย์ และเป็นเทพเจ้าสูงสุดด้วย

ปีใหม่นี้ ขอใช้พลังแห่งดวงอาทิตย์แทนความหวัง ความปรารถนาดี แด่ผู้อ่าน Lang4Fun ทุกท่าน โดยเฉพาะผู้ประสบภัยสึนามิและผู้ปฏิบัติหน้าที่ทุกท่าน ขอให้มีความหวัง พลังกาย พลังใจ ที่จะช่วยพลิกฟื้นทุกอย่างให้กลับสู่สภาพปกติ เพื่อก้าวต่อไปในปีนี้

อ้างอิง:

• มาลัย. กำเนิดเทวดา. บวรสารการพิมพ์. (ไม่ปรากฏปีที่พิมพ์).